Dostaję/daję pożyczkę pieniędzy

Pożyczka udzielana prywatnie rodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanym z tytułu pożyczki pozostaje biorący pożyczkę, zatem stanowi ona dodatkowy koszt po jego stronie, niezależnie od ustalonego między stronami umowy wynagrodzenia (lub odsetek). Podatek od czynności cywilnoprawnych może pozostawać – przy spełnieniu warunku jego ponoszenia w celach uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów – kosztem podatkowym.

Stawka podatku wynosi 0,5%, chyba że przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

• podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony,
• biorący pożyczkę należący do kręgu najbliższej rodziny (są nią małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha), powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

W takich przypadkach stawka podatku wynosi 20 % podstawy jego ustalenia.

Uruchom program fillUp online i rozlicz PCC-3 
W programie fillup wygodnie przygotujesz, zweryfikujesz i wyślesz online e-deklaracje PCC-3 do urzędu skarbowego. W aplikacji fillup przygotujesz ponad 7 000 aktualnych druków: formularzy, deklaracji i e-deklaracji, plików JPK ale także wzory umów, pism, wniosków, podań, zaświadczeń, oświadczeń, zawiadomień, wezwań, pozwów, not, arkuszy, ewidencji, rejestrów, raportów, rachunków czy faktur. 
Uruchom program fillUp i wyślij e-deklarację PCC-3 online »

Podstawę obliczania 0,5% lub 20% podatku stanowią kwota lub wartość pożyczki.

Umowa pożyczki powinna wskazywać strony transakcji, datę wydania pożyczki, wartość odsetek oraz opłat dodatkowych, termin lub terminy spłaty pożyczki, oprocentowanie lub jego brak i termin naliczania oprocentowania, warunki naliczania odsetek za zwłokę, ewentualne kary z tytułu niewywiązania się z umowy.

Kwoty odsetek pozostają dla udzielającego pożyczki przychodami z kapitałów pieniężnych (niekiedy – z działalności gospodarczej). Powinien więc on, oprócz rozliczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, rozliczyć podatek dochodowy i wykazać przychód w rocznym zeznaniu podatkowym PIT.

Obowiązki podatkowe w zakresie PCC ciążą na biorącym pożyczkę, który zobowiązany jest:

• w terminie 14 dni od dnia dokonania transakcji kupna (podpisania umowy pożyczki) sporządzić, podpisać i złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PCC-3 ,
• zapłacić podatek najpóźniej w terminie 14 dni od dnia udzielenia pożyczki (termin biegnie niezależnie od daty złożenia deklaracji PCC-3).

Nie płacę podatku, gdy…

W przypadku, gdy nie podlega się opodatkowaniu PCC lub jest się z niego zwolnionym, nie ma obowiązku sporządzania deklaracji PCC-3. Wyjątki od tej zasady wskazaliśmy poniżej.

Podatku nie trzeba płacić, gdy czynność przekazania pieniędzy nie stanowi pożyczki, lecz:

• jest realizacją weksla, który nie podlega opłacie skarbowej, pod warunkiem, że z umowy wynika, że wydawana kwota to kwota wynikająca z weksla, a nie kwota pożyczki zabezpieczonej wekslem,
• umowa pożyczki nie podlega polskiemu prawu podatkowemu (umowa zostaje zawarta za granicą i przekazanie pieniędzy ma miejsce za granicą lub z zagranicznego rachunku bankowego).

Podatku nie trzeba płacić również, gdy czynność pozostaje zwolniona z podatku, a to ma miejsce przy pożyczkach udzielanych:

• przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek,
• w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy w wysokości przekraczającej kwotę 36 120 zł zł tej ustawy (do 30 czerwca 2023 r. limit ten wynosił 10 434 zł), pod warunkiem:
• • złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
  • udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym,
• na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej (zalicza się nich małżonka, zstępnych, w tym przysposobionych i ich zstępnych, wstępnych, w tym przysposabiających, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów) do wysokości 36 120 zł (do 30 czerwca 2023 r. limit ten wynosił 10 434  zł),
• na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby wskazane powyżej, jeżeli kwota lub wartość pożyczki nie przekracza 1000 zł,
• z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
• z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
• przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.